ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ ΝΟΜΙΚΩΝ

Σας γνωρίζουμε ότι στο ΦΕΚ 222, τεύχος Α´, δημοσιεύτηκε ο ν.4093/2012, στο άρθρο πρώτο, παράγραφος ΙΑ υποπαράγραφος 4 παρ. 1 και 2 του οποίου εισάγονται από 1/1/2013 ουσιαστικές μεταβολές στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης των ασφαλισμένων του  κλάδου  κύριας ασφάλιση του Ε.Τ.Α.Α. (Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., Τ.Σ.Α.Υ., Τομέας Ασφάλισης Νομικών). 

Γενικές Παρατηρήσεις     

 Με τις διατάξεις αυτές από 1/1/2013 καθορίζεται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ως γενικό όριο ηλικίας το 67° έτος και ελάχιστος χρόνος ασφάλισης τα 15 έτη ασφάλισης (στα πλαίσια της Διεθνούς Σύμβασης Εργασίας 102/1952). Επίσης από 1/1/2013 ως γενική προϋπόθεση συνταξιοδότησης καθορίζεται η συμπλήρωση 40 ετών  ασφάλισης και του 62ου έτους της ηλικίας.

α) στις περιπτώσεις συνταξιοδότησης από 1/1/2013 και εφεξής εφαρμόζονται οι προϋποθέσεις του άρθρου 10 του ν.3863/2010, όπως διαμορφώνονται ως προς το χρόνο  ασφάλισης και τα όρια ηλικίας από 1/1/2015 και εφεξής, προστιθεμένων ταυτόχρονα 2 ετών στα διαμορφούμενα όρια ηλικίας. Διευκρινίζεται ότι τούτο ισχύει για όσες
περιπτώσεις συνταξιοδότησης εθίγησαν με τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν.3 863/2010, όπως ισχύει.

β) από 1/1/2013 όλα τα ισχύοντα την 31/12/2012 όρια ηλικίας συνταξιοδότησης (όπου αυτά προβλέπονται) των φορέων κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας και της Τράπεζας της Ελλάδος, τα οποία προβλέπονται από γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις και δεν εθίγησαν με τις
διατάξεις του άρθρου 10 του ν.3863/2010, αυξάνονται κατά 2 έτη.

Εξαιρούνται από τη αύξηση των ορίων ηλικίας ή/και του χρόνου ασφάλισης:

α) οι ασφαλισμένες που θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης ως μητέρες τέκνων ανικάνων για κάθε βιοποριστική εργασία, σύμφωνα με γενικές ή ειδικές διατάξεις, καθώς και  οι χήροι πατέρες ανικάνων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων

β) οι ασφαλισμένοι των φορέων κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας του
Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας που έχουν ενταχθεί στο καθεστώς εργασιακής εφεδρείας του ν.4024/2011.     

Παράλληλα προβλέπεται ρητώς ότι διασφαλίζονται τα θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα έως 31/12/2012, καθώς και τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα που έχουν κατοχυρωθεί ή κατοχυρώνονται - με ή χωρίς αναγνώριση πλασματικών χρόνων -προκειμένου για συνταξιοδότηση με προϋποθέσεις που ισχύουν έως 31/12/2012.  Διευκρινίζεται ότι θεμελιωμένο δικαίωμα υφίσταται, όταν ο ασφαλισμένος συμπληρώνει τον ελάχιστο χρόνο ασφάλισης και το όριο ηλικίας (όπου αυτό προβλέπεται), που απαιτούνται για τη συνταξιοδότηση του. Το θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε και ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει εργαζόμενος.     

 Όσοι ασφαλισμένοι συμπληρώνουν μέχρι 31/12/2012 τον απαιτούμενο κατά τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν.3863/2010 χρόνο ασφάλισης ή όριο ηλικίας, δικαιούνται σύνταξη με το όριο ηλικίας και το χρόνο ασφάλισης που ισχύει κατά το έτος συμπλήρωσης του ως άνω απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης ή ορίου ηλικίας.

Ειδικότερα, όσον αφορά στους Τομείς του κλάδου κύριας ασφάλισης του Ε.Τ.Α.Α. (Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., Τ.Σ. Α. Υ., Τομέας Ασφάλισης Νομικών), επέρχονται οι εξής μεταβολές:

Ασφαλισμένοι μέχρι 31/12/1992 (Παλαιοί Ασφαλισμένοι)

Οι ασφαλισμένοι που μέχρι 31/12/2010 είχαν συμπληρώσει 37 έτη πραγματικής ασφάλισης σε φορείς αυτοαπασχολούμενων, συνταξιοδοτούνται και μετά την 1/1/2013χωρίς όριο ηλικίας.

 Β. Συνταξιοδότηση με 35ετία

1. Οι ασφαλισμένοι (άνδρες και γυναίκες) που συμπλήρωσαν ή συμπληρώνουν 35 έτη ασφάλισης μέχρι 31/12/2012, διατηρούν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν με τη συμπλήρωση 35 ή 36 ή 37 ετών ασφάλισης κατά περίπτωση, και του 60ου έτους της ηλικίας οι άνδρες, και του 58ου ή του 59ου έτους οι γυναίκες, και μετά την 1/1/2013, ως θεμελιωμένο ή κατοχυρωμένο δικαίωμα σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3863/2010.

Παράδειγμα : Ασφαλισμένος συμπλήρωσε 35 έτη ασφάλισης μέχρι 31/12/2010, ενώ συμπληρώνει το 60° έτος της ηλικίας του μέχρι 31/12/2012. Πρόκειται για θεμελιωμένο δικαίωμα, και ως εκ τούτου δεν μεταβάλλονται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.

Παράδειγμα : Ασφαλισμένη συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης μέχρι 31/12/2012, και ως εκ τούτου κατοχυρώνει το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί και μετά την 1/1/2013 με τη συμπλήρωση 37 ετών ασφάλισης και ηλικία 59 ετών.2. Οι ασφαλισμένοι (άνδρες και γυναίκες) που συμπληρώνουν 35 έτη ασφάλισης από 1/1/2013 και μετά, συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης και
ηλικία 62 ετών.
------------------------------------------------------------------------------------------------
Έτος συμπλήρωση    Χρόνος            Όριο ηλικίας                  Όριο ηλικίας
35ετίας                    Ασφάλισης         ανδρών                         γυναικών
----------------------------------------------------------------------------------------------
2010                          35                     60                               58
2011                          36                     60                               58
2012                          37                     60                               59
2013                          40                     62                               62
------------------------------------------------------------------------------------------

1. Οι ασφαλισμένοι (άνδρες και γυναίκες) που μέχρι 31/12/2012 συμπληρώνουν 15 έτη  ασφάλισης και το 65° έτος της ηλικίας, έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, και  μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με τις ανωτέρω προϋποθέσεις και μετά την 1/1/2013.

2. Οι ασφαλισμένοι (άνδρες και γυναίκες) που συμπληρώνουν 15 έτη ασφάλισης ή το 65°  έτος της ηλικίας από 1/1/2013 και μετά, συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση 15 ετών ασφάλισης και του 67ου έτους της ηλικίας. συνταξιοδότηση του. Το θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε και ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει εργαζόμενος.      Όσοι ασφαλισμένοι συμπληρώνουν μέχρι 31/12/2012 τον απαιτούμενο κατά τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν.3863/2010 χρόνο ασφάλισης ή όριο ηλικίας, δικαιούνται σύνταξη με το όριο ηλικίας και το χρόνο ασφάλισης που ισχύει κατά το έτος συμπλήρωσης του ως άνω απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης ή ορίου ηλικίας.

. Δ. Συνταξιοδότηση Γυναικών

1. Οι ασφαλισμένες που συμπλήρωσαν 25 έτη ασφάλισης στο Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. ή τον Τομέα  Ασφάλισης Νομικών, ή 21 και 1/2 έτη ασφάλισης στο Τ.Σ.Α.Υ., μέχρι 31/12/2010, διατηρούν το  δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν με τη συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας και μετά την 1/1/2013, ως θεμελιωμένο ή κατοχυρωμένο δικαίωμα σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3863/2010.

2. Οι ασφαλισμένες που συμπληρώνουν 25 έτη ασφάλισης στο Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. και τον Τομέα  Ασφάλισης Νομικών (ή 22 έτη ασφάλισης στο Τ.Σ.Α.Υ.) από 1/1/2011 και εφεξής, και συγχρόνως συμπλήρωσαν ή συμπληρώνουν το 60° έτος της ηλικίας μέχρι 31/12/2012,  διατηρούν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν με τη συμπλήρωση του 61ου ή του 62ου έτους  της ηλικίας, και μετά την 1/1/2013, ως θεμελιωμένο ή κατοχυρωμένο δικαίωμα σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3863/2010.

3. Οι ασφαλισμένες που συμπληρώνουν 25 έτη ασφάλισης στο Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. και τον Τομέα  Ασφάλισης Νομικών (ή 22 έτη ασφάλισης στο Τ.Σ.Α.Υ.) από 1/1/2011 και εφεξής, και συμπληρώνουν το 60° έτος της ηλικίας από 1/1/2013 και μετά, συνταξιοδοτούνται με τη  συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας.  

                                     
               Χρόνος                   Έτος                  Όριο ηλικίας
           Ασφάλισης            συμπλήρωσης           γυναικών 
                                            60ου έτους
           ΤΣΜΕΔΕ  ΤΣΑΥ   
               TAN
2010        25     21 1/2        ---------                    60
2011        25     22               2011                        61
2012        25     22 1/2         2012                        62
2013        25     23               2013                        67
---------------------------------------------------------------------------------------------------

                      Επισημαίνουμε ότι για το Τ.Σ.Α.Υ., όπου ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης αυξάνεται  σταδιακά κατ´ εφαρμογή του ν.2084/1992, οι ανωτέρω γυναίκες προκειμένου να συνταξιοδοτηθούν θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει το χρόνο ασφάλισης που απαιτείται  κατά το έτος συνταξιοδότησης και όχι εκείνον που απαιτείται κατά το έτος κατοχύρωσης του  συνταξιοδοτικού δικαιώματος.Παράδειγμα : Ασφαλισμένη του Τ.Σ.Α.Υ. που κατοχυρώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα εντός  του 2011 (δηλαδή συνταξιοδοτείται με τη συμπλήρωση του 61ου έτους της ηλικίας),  προκειμένου να συνταξιοδοτηθεί το 2012 δεν επαρκεί η συμπλήρωση 22 ετών ασφάλισης, αλλά θα πρέπει να συμπληρώσει 22 λΑ έτη ασφάλισης.

1. Οι έγγαμες ασφαλισμένες του Τομέα Ασφάλισης Νομικών που μέχρι
31/12/2010 είχαν  συμπληρώσει 24 έτη ασφάλισης διατηρούν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν με τη συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας και μετά την 1/1/2013, ως θεμελιωμένο ή κατοχυρωμένο δικαίωμα σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3 863/2010. 

2. Οι έγγαμες ασφαλισμένες του Τομέα Ασφάλισης Νομικών που συμπληρώνουν 24 1/2 έτη  ασφάλισης από 1/1/2011 και 25 έτη ασφάλισης από 1/1/2012 και μετά, και συμπλήρωσαν ή συμπληρώνουν το 60° έτος της ηλικίας μέχρι 31/12/2012, διατηρούν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν με τη συμπλήρωση του 61ου ή του 62ου έτους της ηλικίας, και μετά την 1/1/2013, ως θεμελιωμένο ή κατοχυρωμένο δικαίωμα σύμφωνα με τις διατάξεις του
ν.3863/2010.

3.       Οι έγγαμες ασφαλισμένες του Τομέα Ασφάλισης Νομικών που συμπληρώνουν 24 Vi έτη ασφάλισης από 1/1/2011 και 25 έτη ασφάλισης από 1/1/2012 και μετά, και συμπληρώνουν το 60° έτος της ηλικίας από 1/1/2013 και μετά, συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
                          Χρόνος              Έτος συμπλήρωση                  Όριο ηλικίας
                       Ασφάλισης               60ου έτους                                                                                            2010                   24                            ---                                       60
2011                   24 1/2                    2011                                      61
2012                   25                          2012                                      62

2013                   25                          2013                                      67

Επισημαίνουμε ότι και στην περίπτωση αυτή που υφίστανται μεταβολές στον απαιτούμενο  χρόνο ασφάλισης βάσει των διατάξεων του ν.2084/1992, εφαρμόζονται αντίστοιχα όσα έχουμε ήδη αναφέρει για τις γυναίκες ασφαλισμένες του Τ.Σ. Α. Υ.

1. Οι μητέρες ανηλίκων τέκνων του Τομέα Ασφάλισης Νομικών που μέχρι 31/12/2010 είχαν  συμπληρώσει 21 λΑ έτη ασφάλισης, διατηρούν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν και μετά την 1/1/2013 με τη συμπλήρωση του 50ου έτους της ηλικίας, ανεξάρτητα εάν κατά την συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συντρέχει η ανηλικότητα του τέκνου, ως θεμελιωμένο ή κατοχυρωμένο δικαίωμα σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3863/2010.

2.Οι μητέρες ανηλίκων τέκνων του Τομέα Ασφάλισης Νομικών που συμπλήρωσαν 22 έτη  ασφάλισης μέχρι 31/12/2011, ή 22 kai 1/2 έτη ασφάλισης μέχρι 31/12/2012, διατηρούν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν και μετά την 1/1/2013, με τη συμπλήρωση του 55ου ή του 58ου έτους της ηλικίας αντίστοιχα, ανεξάρτητα εάν κατά την συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συντρέχει η ανηλικότητα του τέκνου, ως θεμελιωμένο ή κατοχυρωμένο δικαίωμα σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3 863/2010.

3.Οι μητέρες ανηλίκων τέκνων του Τομέα Ασφάλισης Νομικών που συμπληρώνουν 23 έτη ασφάλιση από 1/1/2013 και μετά, συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας, ανεξάρτητα εάν κατά την συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συντρέχει η ανηλικότητα του τέκνου.

------------------------------------------------------------------------------------------
                                          Χρόνος                      Όριο ηλικίας μητέρων
                                       Ασφάλισης                        ανηλίκων τέκνων
2010                                     21 1/2                            50
2011                                     22                                  55
2012                                     22 1/2                            58
2013                                     23                                  67

Επισημαίνουμε ότι και στην περίπτωση αυτή που υφίστανται μεταβολές στον απαιτούμενο  χρόνο ασφάλισης βάσει των διατάξεων του ν.2084/1992, εφαρμόζονται αντίστοιχα όσα έχουμε ήδη αναφέρει για τις γυναίκες ασφαλισμένες του Τ.Σ. Α. Υ.

1.Οι ασφαλισμένοι (άνδρες και γυναίκες) από 1/1/2013 και μετά συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης και ηλικία 62 ετών. 

2.Οι ασφαλισμένοι που μέχρι 31/12/2012 συμπληρώνουν 15 έτη ασφάλισης και το 65° έτος της ηλικίας τους (ή το 60° έτος για μειωμένη σύνταξη), έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, και μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με τις ανωτέρω προϋποθέσεις και μετά την 1/1/2013.

3.Οι ασφαλισμένοι (άνδρες και γυναίκες) που συμπληρώνουν 15 έτη ασφάλισης ή το 65° έτος της ηλικίας τους (ή το 60° έτος της ηλικίας για μειωμένη σύνταξη), από 1/1/2013 και μετά, δικαιούνται σύνταξη με τη συμπλήρωση 15 ετών ασφάλισης και ηλικία 67 ετών (ή ηλικία 62 ετών για μειωμένη σύνταξη).

4.Οι μητέρες ανηλίκων τέκνων (καθώς και οι χήροι πατέρες ανηλίκων τέκνων) που μέχρι 31/12/2012 συμπληρώνουν 20 έτη ασφάλισης, και ηλικία 55 ετών (ή ηλικία 50 ετών για μειωμένη σύνταξη), έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και συνταξιοδοτούνται με τις ανωτέρω προϋποθέσεις και μετά την 1/1/2013.

5.Οι μητέρες ανηλίκων τέκνων (καθώς και οι χήροι πατέρες ανηλίκων τέκνων) που συμπληρώνουν 20 έτη ασφάλισης ή το 55° έτος της ηλικίας (ή το 50° για μειωμένη σύνταξη) από 1/1/2013 και μετά δικαιούνται σύνταξη με τη συμπλήρωση 20 ετών ασφάλισης και ηλικία 67 ετών (ή 62 ετών για μειωμένη). 

Επισημαίνουμε ότι το δικαίωμα αναγνώρισης πλασματικών χρόνων ασφάλισης σύμφωνα με το άρθρο 40 του ν.3996/2011 εξακολουθεί να υφίσταται για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από 1/1/2011 και εφεξής, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν.3863/2010. Η σχετική αίτηση
μπορεί να υποβληθεί   προγενέστερα   ή   μεταγενέστερα   του   έτους   του   οποίου   τις   προϋποθέσεις συνταξιοδότησης επιθυμούν να κατοχυρώσουν, ακόμη και ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης τους, σε καμία όμως περίπτωση μετά την ημερομηνία συνταξιοδότησης (έγγραφο μας Φ80000/21395/1450/6-10-2011).
          
Αντίθετα, για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι 31/12/2010 καθώς και για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης από 1/1/2011 και εφεξής με βάση προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που δεν τροποποιήθηκαν με το άρθρο 10 του ν.3 863/2010 εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 40 του ν.2084/1992, όπως αυτό ίσχυε έως την αντικατάσταση του από την παρ. 18 του άρθρου 10 του ν.3863/2010.

Η ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ
Δρ. ΑΡΤΕΜΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ - ΔΕΔΟΥΛΗ